Turkse Cultuur
Cultuur
Muziek
Muziek maakt een belangrijk deel van de Turkse cultuur uit en de Turkse muziekindustrie is dan ook erg groot. Turkse muziek kent vele stijlen, die meestal terug zijn te leiden tot etnische muziek uit Centraal-Azië (traditionele Turkse muziek), Oost-Europa, Anatolië, het Midden-Oosten, de Kaukasus of Noord-Afrika. Traditionele Turkse muziek uit Centraal-Azië maakt gebruik van snaar- en slaginstrumenten, waaronder de mondharp, baglama en kementje. Veel van deze instrumenten worden tegenwoordig nog steeds gebruikt in Turkse muziek. Traditionele etnische muziek, die vaak gebruikmaakt van andere instrumenten, is nog steeds populair, hoewel de populariteit per regio kan verschillen. Traditionele Ottomaanse muziek, voornamelijk muziek van de janitsaren, heeft invloed gehad op westerse klassieke muziek. Componisten als Haydn, Mozart en Beethoven schreven stukken die geïnspireerd waren door de Ottomaanse marsmuziek. Bekende voorbeelden hiervan zijn de Rondo Ala Turca van Mozart en de Turkse Mars van Beethoven. Westerse klassieke muziek had ook enige invloed op de Turkse klassieke muziek, zo werd de Italiaanse componist uitgenodigd om een nieuwe muziekschool op te zetten.
Sinds de modernisering van Turkije in de jaren 30 van de 20e eeuw ging westerse muziek een belangrijkere rol spelen in de Turkse muziek maar pas vanaf de jaren 50 werden westerse muziekstijlen echt belangrijk in de Turkse muziekindustrie. Turkse bands gingen toen massaal jazz en rock-'n-roll uit het Westen coveren. In de jaren 60 werd Turkse rock, Anadolurock, geïnspireerd door westerse psychedelica rockbands, populair met artiesten zoals Erkin Koray en Barış Manço. Sezen Aksu is de bekendste zangeres in het popgenre, zij heeft veel invloed gehad op de Turkse muziekscene. Tussen de jaren 70 en 80 verloor westerse muziek wat aan populariteit ten opzichte van Arabesque, een Arabisch geïnspireerde muziekstijl. Sinds de jaren 90 wint westerse muziek weer aan populariteit en enkele Turkse artiesten, in Nederland vooral Tarkan, scoorden zelfs in het Westen hits. Muziekgenres als hiphop, reggae, metal en elektronische dansmuziek namen erg toe in populariteit. Turkse artiesten geven hier hun eigen draai aan, door bijvoorbeeld traditionele Turkse muziek te mixen met elektronische dancebeats. In 2003 won Turkije het Eurovisiesongfestival met het liedje Everyway that I can van Sertab Erener, een in Turkije beroemde zangeres, en het land doet het sindsdien erg goed bij het Eurovisiesongvestival.
Achitectuur
De geschiedenis van de architectuur in Turkije begint bij de oudste stad van de wereld, Çatal Hüyük, zo'n 9000 jaar geleden. Naast Çatal Hüyük en andere neolithische nederzettingen in zuidelijk Anatolië zijn er vele restanten van Hettiten, Perzen, Grieken, Armeniërs, Romeinen, Kruisvaarders, Mongolen en Turken te vinden in Turkije. Griekse en Romeinse tempels met Korinthische, Dorische of Ionische zuilen zijn zeer talrijk, en zelfs in enkele grote Turkse steden te bezichtigen, zo ook andere bouwwerken uit de oudheid zoals theaters, arena's, kerken, badhuizen. De grote etnische diversiteit, alsmede extreme klimatologische verschillen maken dat huizen in verschillende delen van het land radicaal anders worden gebouwd. In centraal-Anatolië, wat zomers zeer droog en warm is en waar de grond makkelijk in te hauwen is, zijn veel grotwoningen die verkoeling bieden. Aan de natte en winderige Zwarte-Zee zijn de huizen van hout en steen, en zijn op hooggelegen plekken gebouwd in de loefzijde van de berg. In het uiterste zuidoosten vind men veel woningen van leem, het enige goedkope bouwmateriaal wat daar eeuwenlang voor handen is geweest. In Istanbul en andere belangrijke steden vind men ook tegenwoordig nog veel oude stadswoningen die volledig uit hout zijn opgetrokken. Tegenwoordig verrijzen overal in het land grote constructies van beton, staal en glas, in 2010 groeide de Turkse bouwsector uit tot een van de grootste in de wereld. Turkse constructeurs zijn nu verantwoordelijk voor een groot deel van de bouw in Oost-Europa, Centraal-Azië en het Midden-Oosten.[35]
Het verhaal van de Turkse architectuur in Turkije begint bij de inval van de Seldsjoeken in Anatolië in de 12e eeuw. De eerste gebouwen die de Turkse heersers bouwden waren bedoeld om handelscaravanen en soldaten te huisvesten, zogenaamde karavanserai. Deze waren in voorgaande eeuwen al verschenen in Iran en Centraal-Azië. Deze gebouwen hebben meestal een symmetrische opzet met 1 groot portaal en vertonen gelijkenis in stijl met eerdere werken verricht onder Seldjoekse heerschappij in Iran. Nadat de Seldsjoeken door de Mongolen waren vernietigd kwamen andere Turkse clans op in Anatolië, wiens architectuurstijl meer invloeden kende van de Byzantijnse laat-Romeinse Christelijke architectuur. De stijlen waren goed verenigbaar omdat de nomadische Turken van oudsher in koepelvormige tenten leefde, en derhalve al een voorliefde hadden voor koepelarchitectuur. Mimar Sinan was de belangrijkste Ottomaanse rijksarchitect en bouwde onder andere de Selimiye-moskee, de Süleymaniye-moskee en de Sokollu Pasamoskee. In de 18e en 19e eeuw is de Armeens-Ottomaanse architectenfamilie Balyan verantwoordelijk voor een groot deel van de bouwwerken voor het Ottomaanse hof. De familie studeerde op kosten van de Sultan in Italië, en heeft vele Barokke bouwwerken in Istanbul op haar naam staan, waaronder het Dolmabahçe-paleis, het Esma-Sultanhuis en de Ortaköy-moskee. Rijke Istanbulu (inwoners van Istanbul) vervingen in deze tijd hun houten gevels met natuursteen of gestuct baksteen en langs de Istiklal avenue verschenen meerdere Europese ambassades, kerken en scholen, allen gebouwd in Europese stijlen gangbaar van het moment. Aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw ontstaat er een nationale architectuurstroming, die in eerste instantie meer eclecticistisch en historiserend is, maar na de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog een veel meer modernistische hoek inslaat. Belangrijke moderne Turkse architecten waren onder andere Mimar Kemaleddin en Sedad Hakkı Eldem zij combineerden moderne technieken met traditionele architectuur. Een futuristisch ontwerp voor de Kocatepe-moskee in Ankara van Vedat Dalokay in 1969 werd onder protest van conservatieve moslims gedwarsboomd, maar een aangepaste versie van het gebouw werd toch gebouwd in Islamabad, Pakistan. Ook tot in de 21e eeuw blijft er in Turkse maatschappij een hang naar historiserende architectuur; veel van de nieuw gebouwde moskeeën blijven beperkt binnen de Ottomaanse vormentaal, echter lijkt ook daar in de 21e eeuw een modernisering in te komen, onder andere met de eerste moskee naar ontwerp van een vrouwelijke architect.[36